Trong những năm gần đây, nền y học Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển rõ rệt cùng những thành tựu đáng khích lệ của ngành Đông y. Cùng lúc, Đông dược nhận được vô số quan tâm của cộng đồng bởi nguồn gốc thiên nhiên sẵn có và phương pháp điều chế cổ truyền được sàng lọc qua hàng ngàn năm. Toát yếu Đông dược diễn ca, cuốn sách dựa trên hiểu biết sâu rộng cũng như kinh nghiệm phong phú của Lương y Nguyễn Hữu Hiệp và Tiến sĩ dược học Nguyễn Thị Vinh Huê, đã ra đời để đáp ứng nhu cầu bức thiết hiện nay.
Với tâm thức kế thừa, phát huy, phát triển và bảo tồn vốn tinh hoa Y – Dược học cổ truyền dân tộc, hai vị tác giả đã không ngại công sức tìm tòi, ghi chép, tổng hợp, chắt lọc toàn diện để viết nên 6.200 câu thơ liên hoàn về tác dụng và cách dùng của gần 400 vị thuốc cổ truyền.
“Trong đó Đông dược nói riêng
Kiến thức cần thiết cho nền Đông y.”
Nội dung chính của cuốn sách được phân chia theo từng mục riêng biệt, như: Thuốc giải biểu, Thuốc thanh nhiệt, Thuốc tả hạ, Thuốc khu hàn, Thuốc bổ… Các thông tin khoa học của mỗi vị thuốc cổ truyền, được thể hiện bằng những đoạn thơ dài, ngắn khác nhau, dễ thuộc dễ nhớ, thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo trong quá trình biên soạn.
“Bạc hà cay mát thơm lừng
Nhập tâm bào lạc, phế cùng kinh can
…
Kích thích tiêu hóa càng cần
Đau bụng, nôn lợm, chữa dần khỏi thôi.”
Đặc biệt, Toát yếu Đông dược diễn ca còn có thể được coi như một bộ Dược thư cần thiết, có giá trị trong nghiên cứu, học tập và thực tiễn lâm sàng với phụ lục công phu bao gồm bảng tra cứu tên các vị thuốc và hình ảnh đặc trưng của một số cây thuốc tiêu biểu. Có thể khẳng định đây là một tác phẩm không thể thiếu trong tủ sách của các nhà hoạt động chuyên môn và những người yêu thích bộ môn Y – Dược học cổ truyền.
Khi không thể diễn tả bằng lời văn, hãy đặt mọi thứ trong văn cảnh những câu thơ. Tâm huyết lớn lao, tính chuyên môn sâu rộng về Y - Dược học cổ truyền Việt Nam được thể hiện bằng vần điệu đã gần như hoàn toàn hấp dẫn được mọi độc giả.
Một di sản văn hóa có truyền thống vẻ vang của dân tộc sẽ không chỉ đem lại những thông tin bổ ích trong việc học tập, nghiên cứu của các dược sĩ, y sĩ mà còn cung cấp nhiều phương thức chăm sóc và bảo vệ tốt sức khỏe cho cộng đồng.
- Y học cổ truyền Việt Nam
Lưu danh truyền thống hàng ngàn năm nay
Ông cha ta đã hăng say
Tìm nguồn khoáng, động, cỏ cây để dùng
Phòng và trị bệnh cộng đồng
Hàng ngàn năm ròng truyền lại cho nhau
Đời trước cho chí đời sau
Rút ra kinh nghiệm bao lâu mới thành
- Kiêng kỵ ăn uống là hay
Thực phẩm tương phản thường gây hiểm nghèo
Mặc cho cuộc sống đa chiều
Sống cho khỏe mạnh là điều ước mong.
Dốc lòng vì sự nghiệp chung
Chăm lo sức khỏe cộng đồng chúng ta
Nôm na, mộc mạc, lời ca
Học vui, vui học, ắt là nhập tâm
Diễn ca được khoảng bốn trăm
Vị Đông – Nam dược thiết thân hằng ngày
Còn nhiều dược liệu rất hay
Dân gian sử dụng xưa nay giúp đời
Đều cho hiệu quả tuyệt vời
Nhưng chưa thực nghiệm còn trôi nổi nhiều
Để cho đạt được mục tiêu
Mong nhà nghiên cứu sớm chiều nghĩ suy
Áp dụng khoa học tinh vi
Đưa nền Dược liệu, Đông y nước nhà
Thành nghành khoa học tiến xa
Xây nền Y học nước ta hùng cường
“ Toát yếu ĐÔNG DƯỢC diễn ca do Nhà giáo, Lương y Nguyễn Hữu Hiệp và Tiến sĩ Dược học Nguyễn Thị Vinh Huê biên soạn là một công trình khoa học rất có giá trị.
Qua các tài liệu thu thập và kinh nghiệm sử dụng của bản thân, Lương y đã biên soạn riêng một phần về nhóm thuốc cổ truyền có tương kỵ, thuốc không được dùng cho phụ nữ có thai và những thức ăn tránh dùng khi uống thuốc. Cuốn sách có khối lượng kiến thức lớn, rất có giá trị về sử dụng thuốc cổ truyền.
Theo tôi, cuốn sách này rất cần thiết cho học sinh, sinh viên các trường Trung cấp, Cao đẳng và Đại học Y – Dược khi học về sử dụng các vị dược liệu. Sách là một tài liệu tham khảo quý cho các Lương y và thầy thuốc khi sử dụng nhiều vị thuốc cổ truyền trong điều trị cho người bệnh. Ngoài ra, cuốn sách cũng là nguồn thông tin quý cho các nhà nghiên cứu về thuốc cổ truyền.”
GS.TS. NGND. PHẠM THANH KỲ - Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội
