Hãy Là Nước: Triết Lý Sống Từ Huyền Thoại Võ Thuật Lý Tiểu Long
Trong cuốn Hãy là nước, Shannon Lee, con gái của Lý Tiểu Long, chia sẻ những khái niệm cốt lõi trong triết lý cha mình, cho thấy chúng có thể đóng vai trò như công cụ giúp chúng ta phát triển và hiện thực hóa bản thân như thế nào. Mỗi chương mang đến một bài học từ những lời dạy của Lý Tiểu Long, mở rộng trên nền tảng triết lý “Hãy là nước” mang tính biểu tượng của ông.
Bản chất của nước là sự chảy. Nước luôn tìm ra cách đi vòng quanh (hoặc thậm chí xuyên qua) các chướng ngại. Đặc điểm ấy, cha tôi gọi là “vô hạn”. Nước hiện diện trọn vẹn trước mọi cảnh huống và môi trường xung quanh nên sẵn sàng chuyển dịch theo bất kỳ hướng nào mà nó có thể chảy qua. Sự cởi mở và dễ uống nắn ấy cho thấy nước luôn ở trạng thái sẵn sàng, nhưng đây là một sự sẵn sàng tự nhiên vì nước chỉ đơn giản đang trọn vẹn là chính nó. Vậy, sống giống như nước tức là nhận biết con người hoàn chỉnh nhất, tự nhiên nhất và được hiện thực hoá cao nhất trong bạn – tức là con người đang sống hết mình để tiến bước trên con đường riêng trong dòng chảy của cuộc sống.
Bản chất của nước là sự chảy. Nước luôn tìm ra cách đi vòng quanh (hoặc thậm chí xuyên qua) các chướng ngại vật. Đặc điểm ấy, cha tôi gọi là “vô hạn”. Nước hiện diện trọn vẹn trước mọi cảnh huống và môi trường xung quanh nên sẵn sàng chuyển dịch theo bất kỳ hướng nào mà nó có thể chảy qua. Sự cởi mở và dễ nắn uốn ấy cho thấy nước luôn ở trạng thái sẵn sàng, nhưng đây là một sự sẵn sàng tự nhiên vì nước chỉ đơn giản đang trọn vẹn là chính nó. Vậy, sống giống như nước tức là nhận biết con người hoàn chỉnh nhất, tự nhiên nhất và được hiện thực hóa cao nhất trong bạn – tức là con người đang sống hết mình nhất để tiến bước trên con đường riêng trong dòng chảy của cuộc sống.
Không định lối nào làm lối riêng, không xem giới hạn nào là giới hạn.
Đối với cha tôi, “hòa mình vào dòng chảy” một phần có nghĩa là luôn thực sự hiện diện – sống có ý thức, sống chủ động, có mục đích. Thực sự hiện diện không chỉ là chiếm lấy một khoảng không vật lý. Vấn đề không phải ở chỗ bạn có mặt trong lớp, mà là bạn có chủ động tham gia vào lớp học hay không. Bạn có đang lắng nghe, đặt câu hỏi, ghi chép, và tham gia vào cuộc trao đổi không? Hay thân thể bạn ở đó còn đầu óc bạn thì để vào điện thoại, bạn lơ mơ nửa thức nửa ngủ, trùm mũ kín đầu còn tai thì đeo thiết bị nghe nhạc? Thực sự hiện diện là một phần then chốt của việc sống giống như nước.
Nhận thức về bản thân là một trò chơi thăng bằng – trò chơi để tìm hiểu xem ta thực sự cần gì trong mỗi khoảnh khắc chảy qua cuộc sống này. Ta cần cả nghỉ ngơi và hoạt động, cần những lúc một mình và cả những lúc ở cạnh người khác, cần tự thân vận động, nhưng cũng cần được giúp đỡ. Và chỉ bằng cách đi sâu tìm hiểu bản tính đích thực của mình, ta mới dần dà hiểu được mình cần những yếu tố này như thế nào.
Ngày nào bạn cũng đi làm muộn? Thử đặt chuông báo thức sớm hơn mười phút xem. Như vậy vẫn không được? Hãy đi ngủ sớm hơn để sáng hôm sau không quá mệt. Vấn đề còn nghiêm trọng hơn thế sao? Thử tìm hiểu xem có chuyện gì đang làm bạn phiền muộn hay không. Ồ, gần đúng rồi ư? Vì đâu mà bạn phiền muộn? Bạn có cần tìm kiếm sự giúp đỡ? Hãy lần theo vấn đề. Cứ thử vài giải pháp, nhưng phải lần theo vấn đề xem bạn nhận ra được gì. Hãy để vấn đề dẫn dắt bạn.
Như tôi đã nói trước đó, con người ta lớn lên nhờ những nỗi thất vọng thường xuyên. Nếu chưa từng thất vọng vì điều gì, bạn sẽ chẳng bao giờ đi tìm giải pháp để hóa giải nó. Và trong việc thực hành sống như nước của chúng ta, hãy cố gắng tạo ra những nỗi thất vọng chủ tâm và thật thường xuyên. Chủ động đối mặt với nỗi thất vọng thì hay hơn hẳn là để chúng làm mờ mắt. Mà chẳng có ai chưa vất vả rèn luyện từng ki-lô-mét đã lập tức chạy ma-ra-tông giỏi được, vì thế, chúng ta phải có một kế hoạch thật bài bản. Người chưa chạy bao giờ thì đừng lao ra chạy ngay một mạch 40km. Hãy lập một lộ trình luyện tập giúp ta tăng tiến từ từ từng bước, để ta có khoảng bật trở lại mỗi khi mắc lỗi.
