Hệ thống pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do nhiều ngành luật hợp thành, trong đó, mỗi ngành luật điều chỉnh một lĩnh vực quan hệ xã hội nhất định. Luật hình sự là một ngành luật độc lập, là một bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống pháp luật Nhà nước ta, đồng thời là công cụ quan trọng để phòng ngừa, chống tội phạm, bảo vệ các lợi ích của Nhà nước, của công dân, bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, giữ vững ổn định an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Luật hình sự điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh giữa một bên là Nhà nước với một bên là người phạm tội (hiện nay, còn cả pháp nhân thương mại phạm tội) khi có sự việc phạm tội. Chính vì vậy, thông qua việc quy định các hành vi phạm tội, hình phạt và biện pháp cưỡng chế về hình sự khác để áp dụng đối với các chủ thể đã phạm tội, Luật hình sự đã thực hiện các chức năng của mình, đồng thời, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc đấu tranh có hiệu quả cao để phòng ngừa và chống tội phạm.
Trong chương trình đào tạo ở bậc đại học và bậc sau đại học (chuyên ngành Luật hình sự và tố tụng hình sự) tại các cơ sở đào tạo luật trên cả nước, Luật hình sự là học phần bắt buộc trong khối kiến thức ngành, chuyên ngành nhằm cung cấp cho người học những kiến thức cơ bản nhất về tội phạm, trách nhiệm hình sự và hình phạt, những dấu hiệu pháp lý đặc trưng đối với các tội phạm cụ thể, cũng như vấn đề định tội danh và quyết định hình phạt.
Vừa qua, Luật hình sự đã được pháp điển hóa lần thứ ba với việc Quốc hội ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 (sau đây viết gọn là Bộ luật Hình sự năm 2015), có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018. Đây là Bộ luật có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống xã hội. Các quy định mới trong Bộ luật Hình sự năm 2015 đã đánh dấu một bước tiến rất quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho cuộc đấu tranh phòng ngừa, chống tội phạm có hiệu quả cao; góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia, bảo vệ chế độ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của nhà nước và tổ chức, bảo vệ và thúc đẩy kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển đúng hướng, tạo môi trường xã hội và môi trường sinh thái an toàn, lành mạnh cho mọi người dân, đồng thời đáp ứng yêu cầu của quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế Do đó, nhiệm vụ phổ biến, giới thiệu những vấn đề cốt lõi, mang tính tổng quan về cơ sở khoa học của Luật hình sự Việt Nam tới đông đảo bạn đọc, đặc biệt đối tượng bạn đọc là giảng viên, sinh viên, học viên tại các cơ sở đào tạo Luật trên cả nước có ý nghĩa quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả, ý thức tuân thủ, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, qua đó, phát huy hiệu lực của luật hình sự.
