Lý Lịch Sự Vụ - Bản Hồi Ký quý giá về lịch sử thời Nguyễn
H2: Giới thiệu về tác giả và bối cảnh ra đời của tác phẩm
Tác phẩm "Lý Lịch Sự Vụ" là bản hồi ký của Nguyễn Đức Xuyên (1759-1824), hậu duệ đời thứ XV của dòng họ Nguyễn, một danh tướng tài ba dưới thời Lê Trung hưng. Năm 1822, theo chủ trương của vua Minh Mạng, ông đã viết lại những ghi chép về sự nghiệp của mình, góp phần làm giàu thêm kho tàng tư liệu lịch sử quý giá.
H2: Giá trị lịch sử của "Lý Lịch Sự Vụ"
H3: Nguồn tư liệu độc đáo về thời Nguyễn
Bản hồi ký của Nguyễn Đức Xuyên là một trong số ít những tài liệu chính thức thời Nguyễn được bảo lưu đến nay. Nó chứa đựng những thông tin quý báu về chính sách nội trị, ngoại giao, quân sự, ngoại thương của vương triều Nguyễn, đặc biệt là giai đoạn đầu thành lập.
H3: Cái nhìn cận cảnh về cuộc chiến tranh giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn
"Lý Lịch Sự Vụ" miêu tả chi tiết quá trình chiến đấu của Nguyễn Ánh từ năm 1780 cho đến khi chiếm được Thăng Long. Tác phẩm cung cấp những thông tin cụ thể về các trận đánh diễn ra ở nhiều vùng đất, từ Nam Bộ, Phú Yên, Diên Khánh, Quy Nhơn, Nam Ngãi... mang đến một bức tranh sinh động về cuộc chiến khốc liệt này.
H3: Bằng chứng về quan hệ ngoại giao của nhà Nguyễn với các quốc gia khác
Ngoài những vấn đề về chính trị, quân sự, "Lý Lịch Sự Vụ" còn đề cập đến quan hệ ngoại giao, ngoại thương của nhà Nguyễn với các quốc gia khác như Lữ Tống (Philippines), Ma Đa Đạt (Ấn Độ), Ma Cao, Tổng trấn phương Đông nước Anh, vua Louis nước Pháp. Những văn bản được dịch ra văn Nôm từ tiếng Pháp trong sách góp phần làm sáng tỏ sự tiếp xúc, trao đổi giữa nhà Nguyễn với thế giới bên ngoài.
H2: Nội dung và phong cách của tác phẩm
"Lý Lịch Sự Vụ" được viết theo lối biên niên, ghi chép các sự kiện theo trình tự thời gian. Tác phẩm là một bản ghi chép trung thực, chi tiết, giúp độc giả hiểu rõ hơn về con người và sự nghiệp của Nguyễn Đức Xuyên, cũng như bối cảnh lịch sử phức tạp của thời Nguyễn.
H2: Review nội dung
"Lý Lịch Sự Vụ" là một tác phẩm lịch sử vô cùng giá trị, cung cấp những thông tin quý báu về lịch sử Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Ngoài những giá trị về mặt lịch sử, tác phẩm còn thu hút người đọc bởi lối viết sống động, chi tiết, mang đậm dấu ấn cá nhân của Nguyễn Đức Xuyên. Với những ai muốn tìm hiểu về lịch sử Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn nội chiến giữa Nguyễn Tây Sơn và Nguyễn Gia Miêu, "Lý Lịch Sự Vụ" là một tài liệu tham khảo không thể bỏ qua.
H2: Trích dẫn
Về quân luật:
> "10. Trong quân không được đánh bạc, uống rượu. Như ở tại đồn mà đánh bạc thời bất luận quý tiện đều đánh 100 roi, lại thu bao nhiêu tiền mà thưởng cho người đứng ra tố cáo. Uống rượu ở đồn sở thì bị đánh 100 roi, lại truất xuống làm lính bếp. Khi lâm trận đối lũy mà đánh bạc, uống rượu thời bất phân quý tiện đều xử theo quân pháp thị chúng. Bằng như lễ ban thưởng trong quân thời cho tướng sĩ yến ẩm."
Về trận đánh ở Đồng Nghệ:
> "Sớm mồng 6, Nguyễn Văn Thành sai quân của Đô thống chế Tả đồn quân Ngự lâm là Chất Thiện hầu và vệ Thần Ngũ làm tiền đạo, bổn tượng binh của thần làm hậu ứng, đánh quân giặc ở Đồng Nghệ. Binh giặc mặt trước chiếm cứ núi Đá Chẹt, nhân nơi hiểm yếu nghinh chiến. Tiền đạo ta khó tiến. Thần xin tiếp ứng, Nguyễn Văn Thành cho. Thần liền thúc tượng binh chiếm cứ vùng khe dưới chân núi Đá Chẹt đánh thốc làm quân địch đại bại. Quân tiền đạo cùng truy kích đến La Hai. Lũy của ngụy ở trước mặt, Nguyễn Văn Thành dẫn quân tiến đánh, lưu [quân] dinh Tiền Phong đồn trú tại Gò Chẻ. Trận ấy bộ binh bắt được quân ngụy và khí giới không biết bao nhiêu. Nguyễn Văn Thành dâng biểu báo tin thắng trận về hành tại ở Vũng Mú."
