Trong cuốn sách dí dỏm và mang tính lan truyền này, Madsen Pirie cung cấp một hướng dẫn đầy đủ cách sử dụng – mà thực ra là lạm dụng – lý luận để giành chiến thắng trong mọi tranh luận. Ông xác định tất cả những ngụy biện thông dụng nhất trong tranh luận với các ví dụ mang sức mạnh hủy diệt. Chúng ta đều cho rằng mình là người có suy nghĩ rõ ràng và hợp lý nhưng sau khi đọc xong cuốn sách này, ta sẽ nhận ra những ngụy biện mà mình sử dụng. Tác giả chỉ cho bạn thấy cách cùng lúc tăng cường sức mạnh cho suy nghĩ của bạn và tìm ra điểm yếu trong những lập luận của người khác. Và tinh quái hơn, Pirie còn chỉ cho bạn cách để trở nên phi lý một cách tinh tế mà không bị phát hiện. Cuốn sách này sẽ biến bạn trở thành một người thông minh đến phát bực: gia đình, bạn bè và các đối thủ của bạn đều sẽ ước ao rằng bạn chưa từng đọc nó.
- Một biến thể của ngụy biện Lợi dụng quyền lực gợi lên những chủ thể căn cứ đúng chuyên môn nhưng không xác định. Trong thế giới này, chúng ta đối mặt với những ý kiến của các “nhà khoa học hàng đầu”, “những người gây giống chó hàng đầu” và “những người mẹ kén chọn”. Vì chúng ta không biết họ là ai, tất cả những gì chúng ta có thể làm là chấp nhận quyền lực căn cứ hiển nhiên mà họ có bên mình. Chúng ta không bao giờ nghe theo những nhà khoa học xoàng xĩnh, những người cấy giống chó tầm thường bậc trung hay những người mẹ vô thưởng vô phạt.
- Khi những lập luận ủng hộ hay phản bác một hành động được đem ra đánh giá, điều quan trọng cần phải nhớ là, các lựa chọn phải xuất phát từ những gì có sẵn. Tất cả chúng đều có thể bị chỉ trích vì tình trạng không hoàn hảo. Trừ khi một trong những lựa chọn là hoàn hảo, sự không hoàn hảo của những lựa chọn khác là những nền tảng đủ để từ chối chúng. Ngụy biện sự hoàn hảo bất khả thi xảy ra khi sự thiếu hoàn hảo được sử dụng như nền tảng cho một sự từ chối, dù rằng không lựa chọn nào là hoàn hảo cả.
Chúng ta nên cấm việc sản xuất điện hạt nhân vì hoạt động đó không bao giờ có thể hoàn toàn an toàn cả.
(Than, dầu và thủy điện cũng thế, tất cả đều gây ra tử vong mỗi ngày trong quá trình sản xuất và sử dụng. Câu hỏi đặt ra là liệu điện hạt nhân tốt hơn hay kém hơn chúng.)
- Tu quoque có nghĩa là “Anh cũng thế” và ngụy biện này xảy ra khi một luận điểm bị đánh giá thấp, bằng tuyên bố rằng bản thân người đưa ra đề nghị có tội bởi những gì anh này nói. Có một sự thay đổi chủ đề từ tuyên bố thực hiện bởi người đưa ra đề nghị thành tuyên bố chống lại anh này. (“Bạn kết tội tôi lạm dụng chức quyền, nhưng chính bạn là người bị bắt gặp cho đỗ xe công ty ở trường đua ngựa địa phương!”)
Với một chút ít tinh tế hơn, ngụy biện Anh cũng thế có thể được sử dụng để hạ thấp một kết tội bằng cách hạ thấp người kết tội.
Và giờ tôi chuyển sang lời buộc tội của bà Green, rằng tôi đã lừa dối xã hội này có chủ ý bằng lợi ích cá nhân của tôi trong công ty liên quan. Liệu tôi có thể nhắc anh rằng lời buộc tội này đến từ bà Green, người đã im lặng khi con rể của bà ta thu lợi từ quyết định của chúng tôi thông qua khu đất thừa của chúng tôi. Một nguồn kết tội như thế khó mà tin cậy được, chắc chắn anh phải đồng tình với tôi.
(Tôi cho là anh ta đã làm thế.)
Madsen Pirie là Chủ tịch Viện Adam Smith, một trong mười học viện hàng đầu thế giới. Ông là tác giả của những đầu sách bán chạy như Boost your IQ, The Sherlock Homes IQ Books, The Book of Fallacy. Ông là giáo sư thỉnh giảng ngành Triết học và Logic tại trường Đại học Hillsdale, Michigan.
