100 Lẻ 1 Bài Thơ - Tinh Hoa Thơ Ca
Khởi nguồn và ý nghĩa
"100 Lẻ 1 Bài Thơ" là tuyển tập thơ tinh túy được chắt lọc từ những tác phẩm đã đăng tải trên các ấn phẩm văn học nghệ thuật trong và ngoài nước suốt hơn 40 năm qua. Cuốn sách là minh chứng cho quá trình miệt mài sáng tạo của một tâm hồn yêu thơ, một con tằm nhả tơ không ngừng nghỉ.
Nó là kết quả của sự gặp gỡ, giao thoa giữa những tâm hồn đồng điệu, cùng chung đam mê với thơ ca. Đồng thời, nó cũng là nguồn động lực to lớn cho các tác giả, khích lệ họ tiếp tục hành trình sáng tạo.
Giữa trùng trùng duyên khởi
Trong dòng chảy hối hả của cuộc sống, chúng ta dễ dàng lạc lối bởi những bộn bề, những lo toan thường nhật. Nhưng thơ, như một ngọn hải đăng soi sáng, dẫn lối chúng ta trở về với chính mình, với những giá trị tinh thần thiêng liêng.
Thông qua những vần thơ, ta cùng trải nghiệm, suy tư và cảm nhận về những tiếng nói chân thành, yêu thương và độ lượng. Phải chăng đó là hơi thở của thi ca, một liều thuốc tinh thần cho tâm hồn?
Thơ - Mảnh đất màu mỡ cho tâm hồn
Trong thời đại văn hóa đọc đang dần bị hạn chế, thơ càng trở nên kén chọn người đọc. Nhưng số lượng người làm thơ vẫn vô số. Thơ tràn lan theo một trật tự vô biên giới, sách thơ đại hạ giá nằm rải rác trên những kệ sách hay trôi nổi giữa chốn thị trường văn hóa.
Biết là vậy, nhưng cõi thơ vẫn bao la như suối nguồn và ngôn ngữ thi ca thì vô cùng, vô tận.
Hãy thử tưởng tượng, nếu không có thơ, văn học sẽ như thế nào?
Trong những lúc lạc lõng, không biết mình đang ở đâu, đi đâu, nhiều người tìm về với thơ phú, tìm về với cái nội tâm đang âm ỉ tuôn trào những dòng dung nham sủi bọt đau thương.
Đặc biệt, với một thi sĩ đích thực, ngoài những tâm sự riêng tư, họ còn chia sẻ cái đau chung của đồng loại. Người làm thơ là một chứng nhân của thời đại, của những cơn ác mộng. Từ trong thơ loang lỗ những vết tích đau thương của chính mình để chuyển tải và nói lên cái đau chung của cả một dân tộc. Họ dùng ngôn ngữ rất riêng tư, cái nhìn rất riêng tư để cảm thụ, để nói thay những nỗi đau mà thiên hạ chưa kịp nói.
Giao thoa giữa nỗi đau và sự bao dung
Quá trình trải nghiệm đó được nuôi dưỡng bằng sự bao dung và chia sẻ, đó cũng là tiếng lòng trăn trở, tiếng thổn thức của lương tri để diễn đạt phần nào nỗi niềm uất hận và chia sẻ cái mệt mỏi, cái chịu đựng vô hạn, cái sức sống lạ kỳ trong con người.
Edgar Allen Poe từng nói: "Nếu thơ chưa xé nát tâm hồn của bạn, bạn chưa biết thơ là gì?"
Có lẽ người làm thơ ít nhiều đã một lần cảm giác được xác thân mình đang rướm máu, dòng dung nham nóng hổi nung chín ngôn ngữ rồi tràn lan ra môi trường chữ nghĩa. Có khi đó là tiếng nói của THƠ chăng?
Cuộc sống như một dòng sông và chúng ta như con nước, dù muốn hay không con nước vẫn trôi và cuốn theo bao nhiêu rác rưởi của dâu bể cuộc đời. Lẩn giữa xô bồ đó, con người thường tìm kiếm cho mình một chỗ dựa, một nơi nương náu bình yên, vừa đủ để nhìn thấy và chiêm nghiệm. Đó cũng là lúc chúng ta đang bồng bềnh hiện hữu trong cõi thơ ca. Những con chữ giống như những chiếc phao cứu sinh kết nối hàng hà sa số những hoa đăng.
Khổ đau và hạnh phúc không có đường biên giới. Người làm thơ đôi khi thấy thăng hoa trong sự khổ đau ấy, thế giới thi ca tự nó đã nói lên cái vô thường của nhân sinh.
Sức mạnh của sự tự do
"Con người là kẻ tự giải phóng bản thân" (Krishnamurti). Phải chăng đó là đạo lý tối thượng của đời sống? Điều làm nên sự nổi bật và khác biệt ở Krishnamurti là sự trần trụi tuyệt đối của tâm hồn ông. Ông chỉ giữ lại cho mình một chỗ đứng độc nhất: Một con người, với ý nghĩa giản dị đơn sơ nhất của con người. (Henry Miller)
Điều hiển nhiên ở người làm thơ là thấy mình được tự do trong tâm tư, tình cảm, thì mới có thể khám phá, sáng tạo, đánh thức bản năng sinh tồn, giữa nỗi cô đơn tột cùng không phân biệt hạnh phúc hay bất hạnh, người hoạt động hăng hái, hay kẻ say mê chìm đắm trong kiến thức. Ai cũng như ai đều từng trải qua nỗi cô đơn điêu hiu trong đời sống. Đó là cảm thức của nhà thơ về một nỗi đau khổ khôn nguôi, một nỗi niềm suy tư muôn thuở mà chúng ta không dễ dàng đoạn tuyệt, dù cố gắng hết sức để trừu tượng hóa và khỏa lấp cái khoảng trống của tâm hồn thơ mộng ấy.
Và THƠ như một cứu cánh, một chiếc phao cứu sinh mà mỗi con người chúng ta cần phải trang bị cho mình phòng khi nông nổi.
Trần Quang Châu
